Kombucha maken: hoe pak je dat aan?

Kombucha is een heerlijke frisse drank en is ook erg gezond. Bij het fermenteren van bepaalde voedingsmiddelen kunnen deze een totaal andere smaak krijgen. Je kunt niet enkel eten fermenteren maar dit is tevens mogelijk bij verschillende dranken.

Thee is hiervan een goed voorbeeld. Zo kun je met zowel gewone zwarte thee als groene thee door deze te fermenteren er een drank van maken die bekend staat onder de naam kombucha.

Aan de thee wordt dan een zogenaamde kombucha zwam (SCOBY) toegevoegd, waardoor het mengsel door dit te fermenteren een zurig drankje wordt dat weinig meer aan de oorspronkelijke thee met suiker doet denken, want het is echt iets totaal anders geworden.

Kombucha is erg populair om te drinken, omdat de drank gezond voor je is en hartstikke lekker is. Het wordt op steeds meer plaatsen verkocht, zowel in de winkel als in horecagelegenheden maar het is niet bepaald goedkoop.

Je kunt kombucha echter zelf heel eenvoudig maken dus het is zeker het overwegen waard dit te doen als je dit speciale drankje lekker vindt.

👋 Voordat je verder leest…

Hieronder kan je je aanmelden voor onze nieuwsbrief. Daarin delen we de handigste tips en interessante artikelen. Allemaal op het gebied van fermentatie.

We zouden het heel erg leuk vinden als je je inschrijft. Als bedankje krijg je meteen een gratis PDF met 10 lekkere (en snelle) fermentatie recepten!

Wat is kombucha?

Kombucha is een gezondheidsdrankje dat op basis van thee en suiker wordt gemaakt. Door het toevoegen van een startcultuur, zoals in dit geval de kombucha zwam (ook wel bekend als SCOBY), worden de suikers omgezet in zuren en gaat het drankje gisten.

Hierdoor wordt de smaak geheel anders en wordt het gezonder om te drinken. Kombucha doet wellicht denken aan kefir maar daar waar het tweede drankje gemaakt wordt op basis van water of melk, wordt kombucha gecreëerd op basis van thee (en water).

Er zijn diverse soorten kombucha zwammen te koop, maar wellicht kan je ze ook wel van een bekende krijgen. Je kunt deze zelf kweken maar ook gewoon kopen. Afhankelijk van de kombuchazwam en de omstandigheden wordt de smaak van het eindresultaat bepaald.

Elke zwam heeft nu eenmaal een andere zuurgraad dus het resultaat kan variëren. Daarnaast bepalen de thee die je gebruikt, de omstandigheden (zoals de temperatuur en de hoeveelheid licht) en de tijd waarin je het geheel laat fermenteren het eindresultaat.

Let op: Wil jij alles ontdekken over fermenteren zodat je thuis zelf aan de slag kan? Dan ga je het Fermentatie Handboek zeker interessant vinden. Je kunt het boek over fermenteren bekijken via deze link.

Recept kombucha: hoe maak je kombucha?

Goede recepten voor kombucha zijn er genoeg te vinden en ze staan zeker ook in ons handboek en onze videocursus die over fermenteren gaan. Met het volgende recept kun je zelf kombucha maken. Dit heb je nodig:

• Thee (bij voorkeur biologische zwarte of groene thee), twee eetlepels is voldoende
• 1 kombucha zwam of SCOBY (Vraag rond in je omgeving of kijk bijvoorbeeld op Marktplaats)
•  Water
• 100 gram suiker (per liter water)
• 75 ml kant-en-klare naturel kombucha (dus zonder smaakje/toevoegingen) of 75 milliliter appelazijn (indien je geen kombucha kan vinden)
• Een weckpot met minimaal 1 liter inhoud. Een wijde opening is handig zodat je alles er eenvoudig in kunt doen.
• Goed afsluitbare flessen om de kombucha in te doen.
• Theedoek
• Soda
• Zeefje
• Elastiek of touwtje en een vel keukenrol of een dunne (schone) doek
• PH strips om de zuurgraad te kunnen checken (optioneel)

Zelf kombucha maken

Zelf kombucha maken is prima te doen maar je dient er natuurlijk wel de nodige tijd in te steken. Je volgt het beste de volgende stappen:

1. Kook het water om thee te zetten. Doe de thee erin en laat deze een kwartiertje trekken. Zeef hierna de thee zodat er geen blaadjes achterblijven.
2. Schenk de (enigszins afgekoelde) thee in een schone weckpot en laat deze lauw worden. Pas dan voeg je de suiker toe. Meng dit goed door. Let op dat deze volledig oplost.
3. Wacht tot de thee met suiker is afgekoeld en doe er dan de SCOBY bij. Je mag dan ook de kombucha of eventueel de azijn toevoegen. Deze zorgt ervoor dat het mengsel een zurige smaak krijgt, de slechte bacteriën worden vernietigd en geen kans krijgen zich te vermenigvuldigen.
4. De goede bacteriën kunnen hun werk gaan doen tijdens het fermentatieproces. Dek de weckpot af met een schone theedoek of keukenpapier en bind deze met een touwtje of elastiekje vast. Zet de pot weg op een donkere plek, op kamertemperatuur, maar wel bij voorkeur in een open ruimte.
5. Wacht hierna één tot twee weken zodat het fermenteren echt goed doorgang vindt. De suikers in de thee verdwijnen tijdens het proces waardoor de kombucha een stuk zuurder maar meteen ook veel frisser van smaak wordt. Fermenteer je in een ruimte waarin het warmer is, dan gaat het proces sneller dan wanneer je dit in een koudere ruimte doet.
6. Na ongeveer tien dagen kun je gaan testen of de smaak van de kombucha is zoals jij deze wilt hebben. Je kunt dit doen door deze te proeven met een rietje maar de PH-waarde testen is ook een optie. Hiervoor zijn speciale strips te koop en wanneer de kombucha een waarde tussen de 3 en 4 heeft bereikt, kan deze gedronken worden. Hoe hoger de PH-waarde, hoe zoeter de drank is.
7. Indien de drank de juiste smaak heeft voor jou, haal je de SCOBY eruit. Wil je nog een wat zuurdere smaak? Laat de zwam er dan nog even in zitten en proef of test op een later tijdstip nog eens.
8. Is de kombucha zoals jij wenst? Neem dan een zeef en schenk deze uit de weckpot over in praktische flessen. Dat is het moment om eventuele smaakjes toe te voegen aan je kombucha. Denk daarbij aan fruit, verse gember of kruiden. In de flessen kun je de drank namelijk makkelijk uitschenken in glazen. Sluit de flessen goed af. Wacht minimaal twee dagen voordat je de drank in de koelkast zet of ook daadwerkelijk nuttigt. Deze tijd is nodig om een licht alcoholische tint en aan de kombucha te geven doordat deze nog staat na te gisten. Er komt op die manier tevens meer koolzuur in te zitten.
9. Bewaar de kombucha in de koeling als deze helemaal klaar is want zo wordt het fermentatieproces gestopt.

Online cursus: alles wat je wil weten over fermenteren

Wil jij thuis met fermenteren aan de slag? En zoek je een fijne, duidelijke videocursus? Dan is onze cursus fermenteren de ideale oplossing! In deze online cursus leren we jou stap voor stap hoe je de heerlijkste gefermenteerde gerechten kunt maken.

Klik hier om de online cursus fermenteren te bekijken →

Wat is een SCOBY en waarom heb je die nodig voor kombucha?

Voor fermenteren kombucha, heb je dus thee en suiker nodig maar het belangrijkste ingrediënt is de kombucha zwam, ook wel bekend onder de naam SCOBY. Dit is een afkorting die staat voor Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast.

Het is dus niet echt een zwam zoals in de vorm van een heuse paddenstoel maar het is een cultuur die wordt opgekweekt uit bacteriën en gist om er thee mee te kunnen fermenteren.

Tijdens het fermentatieproces waarbij je een SCOBY bij gebruikt, worden stoffen zoals suiker en zetmeel omgezet in alcohol en zuren waardoor de thee uiteindelijk weinig meer van de originele smaak heeft en een heel andere drank wordt.

Een SCOBY is in diverse vormen te koop maar is meestal dicht en heeft een ronde vorm. Een SCOBY heeft een milde, azijnachtige geur. Is dit niet het geval en ruikt de SCOBY veel sterker?

Gebruik deze niet want dan is deze niet meer goed en hebben de slechte bacteriën mogelijk de overhand gekregen.

Kijk uit voor schimmel op kombucha

Kombucha wordt gemaakt met goede bacteriën. Door de fermentatie ontstaat een ander product dan waarmee je begon. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat er schimmel op de kombucha ontstaat dus dit dien je zoveel mogelijk te voorkomen.

Indien je een SCOBY gebruikt die een schimmel lijkt te hebben, kan het eindproduct gaan schimmelen dus check dit altijd even goed. Een gezonde SCOBY heeft de structuur van calamari en een lichte witte kleur.

Check eventueel op voorhand de zuurgraad van de SCOBY zodat deze de slechte bacteriën goed te lijf kan gaan. Schimmel kan ook ontstaan doordat je op een te lage temperatuur fermenteert. Deze zie je dan doorgaans al binnen drie dagen ontstaan.

Gebruik altijd schone materialen en was je handen om schimmels te voorkomen. Gebruik goede thee (geen kruidenthee) en dito suiker en zorg ervoor dat er geen producten in de buurt van de kombucha staan die het mengsel negatief kunnen beïnvloeden.

Kombucha met schimmel moet je niet meer opdrinken. Vaak denken mensen ten onrechte dat hun kombucha beschimmeld is, omdat er wat gist (in de vorm van bruine slierten) is ontstaan op de zwam. Dat kan geen kwaad.

Het is overduidelijk wanneer er ongewenste schimmel in jouw kombucha zit, dan is de zwam bijvoorbeeld gedeeltelijk zwart of donkergroen. Twijfel je of jouw kombucha beschimmeld is? Stuur ons gerust een fotootje, dan kijken we even met je mee.

Gezondheidsvoordelen van kombucha

Je profiteert al van de gezondheidsvoordelen van kombucha als je één glaasje per dag drinkt. De meest bekende voordelen voor je gezondheid als je kombucha nuttigt, zijn de volgende.

• Kombucha stimuleert de spijsvertering. Dit wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van zuren in de drank waardoor je lichaam makkelijker vetten afbreekt. Kombucha kan stimulerend werken als je wilt afvallen.
• Kombucha ondersteunt je darmflora. Kombucha heeft een probiotische werking doordat er veel goede bacteriën in zitten. Je darmen zullen daarop reageren en er blij mee zijn.
• Kombucha werkt ontgiftend. Het drankje bevat gluconzuur waardoor gifstoffen in je lichaam in de lever worden gebonden en je deze op die manier makkelijker kwijtspeelt.
• Kombucha werkt antibacterieel. Dit komt doordat de SCOBY die je toevoegt aan de drank, de goede bacteriën extra stimuleert waardoor de slechte geen kans krijgen en makkelijker worden overwonnen. Het werkt prima tegen bekende en ongezonde bacteriën zoals E. coli en salmonella.
• Kombucha bevat vitamines zoals B1, B12 en B16 die worden ingezet bij het bestrijden van depressiviteit. Echter is die werking beperkt, omdat deze vitamines op deze manier niet goed opneembaar zijn. Daarnaast zit er vitamine C in het drankje hetgeen voor iedereen gezond is. Kombucha draagt op die manier dus bij aan de verbetering van je mentale gezondheid.

Tips voor het fermenteren van kombucha

– Afhankelijk van hoe lang je het mengsel laat fermenteren wordt de smaak bepaald dus elke kombucha kan weer anders smaken. Zo kun je deze precies zo maken als jij dat het lekkerste vindt.
– Heb je al eerder kombucha gemaakt? Dan kun je in plaats van azijn voor je nieuwe drankje ook een deel van de kombucha gebruiken die je nog over hebt van de vorige keer. Deze zorgt namelijk voor een frisse, zure smaak en is een prima basis om mee te starten. Bewaar dus altijd wat kombucha voor een volgende batch!
– Zelf kombucha maken is stukken voordeliger dan deze kant en klaar kopen. Zelfs als je de aanschafprijs van de ingrediënten en hulpmiddelen meerekent, ben je nog altijd goedkoper uit. Bovendien kun je dan altijd zelf de smaak van het eindproduct bepalen.
– Een liter kombucha klinkt al best als veel maar houd er wel rekening mee dat dit maar vier tot vijf glazen zijn. Bevalt het je en wil je meer hebben om dagelijks kombucha te drinken? Maak dan bijvoorbeeld drie liter drank in één keer.

Wil je álles ontdekken over fermenteren?

Bekijk dan onze online videocursus over fermenteren eens. In deze cursus met meer dan 30 video’s leer je alles over fermentatie.

Zo gaat het onder andere de gezondheidsvoordelen, technieken, materialen en recepturen. En als je niets van de cursus opsteekt krijg je jouw aankoopbedrag gewoon terug!

Klik hier om de online cursus fermenteren te bekijken →