Fermenteren werd vroeger gebruikt om de houdbaarheid van voedingsmiddelen te kunnen verlengen. Tegenwoordig weten we dat fermentatie niet alleen de houdbaarheid verlengd maar ook de voedingswaarde van producten verbetert en daarmee vele gezondheidsvoordelen heeft.

Het leuke van fermenteren is dat je het helemaal zelf kunt doen maar is dit hetzelfde als gisten? In dit artikel leggen we je meer uit over fermenteren en gisten.

👋 Voordat je verder leest…

Hieronder kan je je aanmelden voor onze nieuwsbrief. Daarin delen we de handigste tips en interessante artikelen. Allemaal op het gebied van fermentatie.

We zouden het heel erg leuk vinden als je je inschrijft. Als bedankje krijg je meteen een gratis PDF met 10 lekkere (en snelle) fermentatie recepten!

Micro-organismen: Wat zijn het en wat doen ze?

Veel heerlijk drinken en eten danken we aan micro-organismen die hun werk doen. Kaas, salami en brood zijn allemaal ontstaan door deze micro-organismen.

De micro-organismen die bij fermenteren werkzaam zijn, zijn schimmels, bacteriën en gisten. De micro-organismen zorgen ervoor dat voedsel verandert van kleur, geur, smaak en houdbaarheid.

Dit komt door de enzymen die zij produceren. Daarnaast zorgen de organismen ervoor dat slechte bacteriën in het voedsel worden gedood en vitamines goed geconserveerd blijven.

Let op: Wil jij alles ontdekken over fermenteren zodat je thuis zelf aan de slag kan? Dan ga je het Fermentatie Handboek zeker interessant vinden. Je kunt het boek over fermenteren bekijken via deze link.

Eten gecontroleerd laten rotten tijdens fermentatie

Fermenteren is eigenlijk niets anders dan het gecontroleerd laten rotten van voedingsmiddelen als vis, vlees, fruit en groente. Met als eerste doel om ze langer houdbaar te maken.

Vroeger, toen er nog geen koelkasten waren of zeelui lange tijd op zee moesten doorbrengen, was het fermenteren van voedsel een erg belangrijke manier om voedsel langer op een goede manier te kunnen bewaren. Fermentatie zorgt er echter ook voor dat smaken van voedingsproducten veranderen en ze zelfs een stuk gezonder worden.

Yoghurt, bier, kaas, chocola en sojasaus zijn allemaal voorbeelden van gefermenteerde producten. Bijna 40% van alle voedingsmiddelen die we dagelijks nuttigen zijn ontstaan door een fermentatieproces. De micro-organismen breken moleculen af en zorgen ervoor dat er nieuwe smaken en stoffen ontstaan.

Goede micro-organismen van belang bij fermenteren

Eten gecontroleerd laten verrotten klinkt niet erg aantrekkelijk maar gefermenteerd voedsel is juist ontzettend goed voor ons. Alle micro-organismen die tijdens een fermentatieproces aan het werk zijn, horen bij ons en onze planeet.

Wist je dat in je lichaam al meer dan een biljoen verschillende micro-organismen leven? De helft van de cellen in ons lichaam is maar van onszelf, de andere helft van de cellen bevat geen menselijk DNA. Deze niet-menselijke cellen zorgen ervoor dat ons lichaam taken kan uitvoeren die we uit onszelf niet zouden kunnen.

De micro-organismen breken gifstoffen af en gaan ziekteverwekkers te lijf, ze helpen ons om voedsel beter te verteren, houden de darmflora in balans, versterken de darmwand en werken positief voor ons immuunsysteem. Deze micro-organismen hebben we dus hard nodig om gezond te zijn en te blijven.

Online cursus: alles wat je wil weten over fermenteren

Wil jij thuis met fermenteren aan de slag? En zoek je een fijne, duidelijke videocursus? Dan is onze cursus fermenteren de ideale oplossing! In deze online cursus leren we jou stap voor stap hoe je de heerlijkste gefermenteerde gerechten kunt maken.

Klik hier om de online cursus fermenteren te bekijken →

Is fermenteren gisten?

Nu is de vraag of fermenteren gisten is. Zoals je hebt kunnen lezen hoort bij de micro-organismen die onderdeel zijn van fermentatieprocessen ook het organisme gist.

Dus zou je kunnen stellen dat gisten hetzelfde is als fermenteren. Dit is echter niet helemaal waar. Fermenteren kun je doen met bijna alle voedingsproducten terwijl het laten gisten van een product enkel voor bepaalde voedingsmiddelen mogelijk is.

Het micro-organisme gist zorgt er bijvoorbeeld voor dat bier, wijn en brood ontstaan maar groenten langer houdbaar maken met gist werkt niet. Gisten zetten namelijk suikers om in alcohol en koolzuurgas. Dit proces is alleen noodzakelijk als je alcoholische dranken of brood wilt produceren. Een product laten gisten is dus een onderdeel van het bredere begrip fermenteren.

Zelf fermenteren: hoe pak je dat aan?

Het leuke van fermenteren, en ook gisten, is dat je het helemaal zelf kunt doen. Naast dat het je voedsel gezonder maakt en langer houdbaar laat zijn, is het ook nog eens duurzaam om je voedsel zelf te fermenteren. Je hoeft overgebleven groente of fruit namelijk niet meer weg te gooien en voor het fermentatieproces heb je geen stroom nodig.

Als je een beginner bent op het vlak van fermenteren, is het aan te raden om eerst groenten zelf te fermenteren. Het enige wat je hiervoor nodig hebt zijn steriele potten, water, zout en een groente naar keuze. Je snijdt de door jouw gekozen groenten in stukjes, doet deze in een pot en voegt hier water aan toe totdat de groenten volledig ondergedompeld zijn.

Vervolgens voeg je 1,5% van het gewicht van de groenten en het water aan zout toe aan de pot. Sluit de pot goed af, zet deze in een ruimte op kamertemperatuur en wacht 4 dagen tot twee weken voordat het fermentatieproces is voltooid.

Zelf gist maken

Ga je in plaats van het fermenteren van groenten liever bezig met gisten? Je kunt zelf je eigen gist maken en deze later gebruiken voor het produceren van andere producten.

Voor het maken van je eigen gist heb je drie basis ingrediënten nodig; 500 gram aardappels, 60 gram suiker, drie eetlepels bier, water en schone weckpotten.

• Begin met het gaarkoken van de aardappel en laat deze iets afkoelen. Verwijder de schil van de aardappels en maak vervolgens aardappelpuree. Voeg een beetje warm water toe om het geheel wat smeuïger te maken.
• Meng 60 gram suiker met drie eetlepels water totdat er siroop ontstaat. De siroop roer je door de puree. Voeg de drie eetlepels bier toe en roer het geheel opnieuw goed door elkaar.
• Het mengsel dat is ontstaan doe je in de weckpotten, vul de potten tot 2/3. Laat de weckpotten 24 uur tot twee dagen staan op een warme plek en jouw zelf gemaakt gist is klaar om te gebruiken!

Het gist kun je gebruiken om zelf brood mee te maken of andere voedingsproducten.

Wil je álles ontdekken over fermenteren?

Bekijk dan onze online videocursus over fermenteren eens. In deze cursus met meer dan 30 video’s leer je alles over fermentatie.

Zo gaat het onder andere de gezondheidsvoordelen, technieken, materialen en recepturen. En als je niets van de cursus opsteekt krijg je jouw aankoopbedrag gewoon terug!

Klik hier om de online cursus fermenteren te bekijken →